Jednostka prowadząca działalność gospodarczą powinna znać nie tylko całą sumę poniesionych kosztów w danym okresie, ale również koszt jednostkowy wyrobu lub usługi. Obliczenia prowadzące do ustalenia jednostkowego kosztu wyrobu nazywamy kalkulacją kosztów własnych.
Celem kalkulacji, oprócz ustalenia kosztu jednostki wyrobu, jest również stworzenie podstawy do ustalenia ceny wyrobu, wysokości zysku oraz umożliwienie analizy kosztów. Kalkulację można przeprowadzić przed przystąpieniem do produkcji wyrobów i wówczas nosi ona nazwę kalkulacji wstępnej lub po ukończeniu produkcji i wtedy jest to kalkulacja wynikowa. Kalkulację wstępną sporządza się na podstawie norm i przewidywanych kosztów, a kalkulacja wynikowa obrazuje faktyczny własny koszt w danym okresie. W praktyce przemysłowej stosowane są dwie podstawowe metody kalkulacji:
– kalkulacja podziałowa,
– kalkulacja doliczeniowa.
Kalkulację podziałową stosuje się dla produkcji masowej, jeżeli przedsiębiorstwo wytwarza jeden tylko produkt, np. w elektrowniach, kopalniach, lub pokrewne produkty, jeżeli stosuje się podobne lub takie same surowce albo podobny proces technologiczny, np. w cegielniach, cementowniach.
Kalkulacja doliczeniowa stosowana jest w przedsiębiorstwach o produkcji różnorodnej, w wypadku jednostkowej lub seryjnej produkcji. Stosując kalkulację podziałową koszt jednostkowy oblicza się dzieląc koszty poniesione w danym okresie przez ilość wyprodukowanych w tym okresie wyrobów. Kalkulacja podziałowa obejmuje dwie odmiany: kalkulację podziałową prostą, stosowaną dla produkcji jednego tylko wyrobu, oraz kalkulację podziałową współczynnikową, stosowaną wtedy, gdy produkuje się pokrewne wyroby.
Leave a reply