Planowanie zadań gospodarczych polega na ustaleniu planowanej wielkości produkcji w przedsiębiorstwach przemysłowych, budowlano- -montażowych, rolniczych itp., planowanych usług w jednostkach świadczących usługi lub planowanej wielkości zakupu i sprzedaży w przedsiębiorstwach handlowych. Podstawą określenia tych zadań jest rozeznanie zapotrzebowania na produkty, usługi lub towary. Następuje to przez penetrację oraz badania i analizę rynku, co pozwala ustalić chłonność rynku na wytwarzane i sprzedawane artykuły. Potrzeby rynku, a więc wielkość kształtującego się zapotrzebowania, nakreślają jednostce gospodarczej wielkość, asortyment i jakość produkcji, gdyż tylko taka produkcja jest celowa, która znajduje swe potwierdzenie na rynku. Zapotrzebowanie określone przez rynek należy następnie skonfrontować z możliwościami wytwórczymi podmiotu gospodarczego, czyli ze zdolnością produkcyjną. Przez zdolność produkcyjną rozumie się największą ilość produkcji możliwą do wykonania w oznaczonym czasie, w określonych warunkach technicznych i organizacyjnych jednostki gospodarczej. Zdolność produkcyjna może odnosić się do całego przedsiębiorstwa, wydziału lub ogniwa produkcyjnego, a nawet pojedynczej maszyny lub urządzenia.
Zdolność produkcyjna zmienia się wraz ze zmianami technologii i organizacji wytwarzania, zmianą konstrukcji wyrobów, usprawnieniem stosowanych maszyn itp. Do najważniejszych czynników określających zdolność produkcyjną należą: liczba posiadanych maszyn lub wielkość powierzchni montażowej, zmianowość pracy, efektywny czas pracy oraz wydajność maszyny. Zdolność produkcyjną oblicza się oddzielnie dla każdej grupy maszyn, zależność zaś między zdolnością a liczbą maszyn jest wprost proporcjonalna: im większa liczba maszyn, tym większa zdolność produkcyjna, przy innych nie zmienionych czynnikach.
Zmianowość pracy wyraża się w liczbie zmian roboczych, które oznaczają czas przeznaczony na pracę jednego zespołu pracowników w ciągu doby. W zależności od rodzaju procesu technologicznego zakłady przemysłowe mogą pracować na jedną, dwie lub trzy zmiany po 8 godzin. W sporadycznych wypadkach, przy pracach szczególnie uciążliwych dla zdrowia, praca może być rozłożona na cztery zmiany po 6 godzin. Stosuje się również pojęcie współczynnika zmianowości w odniesieniu do maszyn, który oblicza się jako stosunek sumy maszyn pracujących na wszystkich zmianach do liczby maszyn pracujących na najliczniejszej zmianie. Zamiast liczby maszyn można stosować odpowiednio liczbę przepracowanych godzin na poszczególnych zmianach. Jeżeli na przykład na pierwszej zmianie pracowało 25 maszyn, na drugiej 17 maszyn, a na trzeciej – 11 maszyn, to współczynnik zmianowości wynosi:
Leave a reply