Kapitał własny i obcy – dalszy opis

Kapitał obcy występuje w jednostkach gospodarczych, często bowiem posiadane kapitały własne nie są wystarczające do prowadzenia działalności gospodarczej w zakreślonych rozmiarach. Do kapitału obcego zalicza się kredyty bankowe i pozabankowe, pożyczki oraz zobowiązania. Ze względu na okres przewidziany do spłaty kredytu z banku krajowego rozróżniamy kredyt krótkoterminowy z terminem spłaty od kilku miesięcy do jednego roku, kredyt średnioterminowy z terminem spłaty przeważnie do kilku lat oraz kredyt długoterminowy o bardzo długim okresie spłaty, najczęściej powyżej 5 lat. Kredyty średnioterminowe i długoterminowe umożliwiają jednostkom gospodarczym podejmowanie przedsięwzięć o dłuższym okresie realizacji, np. inwestycji, i zabezpieczają te jednostki przed niespodziewanym i doraźnym odpływem kapitału obcego. Kredyty krótkoterminowe przeznaczone są głównie na potrzeby finansowania majątku obrotowego. Spośród nich można wyróżnić – oprócz kredytów bankowych – kredyt wekslowy, stosowany przy dostawach towarów, kiedy w grę wchodzi sprzedaż kredytowa, a kupujący wystawia weksel własny jako zabezpieczenie spłaty kredytu. Angażując kapitał obcy należy pamiętać, że dochód uzyskiwany ze stosowania tego kapitału musi być wyższy od kosztów kredytu, np. kosztów manipulacyjnych i odsetek. Rachunek opłacalności może bowiem wykazać, że korzystanie z kredytów nie jest wcale dla danej jednostki gospodarczej lub danego przedsięwzięcia pożyteczne.

Zobowiązania jako element kapitału obcego stanowią występujące zadłużenia jednostki gospodarczej wobec dostawców, własnych pracowników, skarbu państwa, instytucji ubezpieczeniowych i innych. Zobowiązania te wynikają z ustalonych form oraz terminów rozliczeń i są efektem normalnego funkcjonowania jednostki, nie zaś ewentualnych nieprawidłowości w jej działaniu. Gdyby firma płaciła przy odbiorze materiału gotówką, nastąpiłoby jedynie przesunięcie między różnymi czynnikami majątku obrotowego (obniżka stanu środków pieniężnych, wzrost – zapasu materiałów), lecz suma środków nie uległaby zmianie. Zwykle firmy nie płacą natychmiast przy odbiorze, lecz zapłata następuje po kilkunastu dniach, a przez ten czas przedsiębiorstwo dysponuje sumą należną dostawcy.