Czas efektywny oblicza się odliczając od czasu nominalnego czas przerw (przestojów) na naprawy maszyn i konserwację. W podanym wyżej przykładzie przypadają na nie w roku średnio 264 godziny, efektywny czas pracy wynosi więc 2112 – 264=1848 h. W praktyce stosowany jest współczynnik wykorzystania czasu nominalnego, który jest stosunkiem czasu efektywnego do nominalnego i w podanym przykładzie wynosi: 1848:2112 = 0,875 lub 87,5%. Znając czas nominalny i współczynnik jego wykorzystania można obliczyć czas efektywny jako iloczyn czasu nominalnego i wspomnianego współczynnika. W omawianym przykładzie wynosi on: 2112-0,875=1848 h. W celu określenia efektywnego czasu pracy wszystkich maszyn w danej jednostce produkcyjnej, potrzebnego do obliczenia jej zdolności produkcyjnej, mnoży się przez siebie liczbę czynnych maszyn, czas nominalny maszyny na jedną zmianę, współczynnik wykorzystania czasu nominalnego i współczynnik zmianowości. Jeżeli przyjmiemy dane poprzednio obliczone, efektywny czas pracy wszystkich maszyn, których jest 25, wynosi: 25 maszyn-2112 h-0,875-2,12 = 97 944 h.
Wydajność maszyny lub urządzenia, która jest ostatnim czynnikiem decydującym o zdolności produkcyjnej, oznacza ilość produktów wykonanych przez maszynę w ciągu określonej jednostki czasu, zazwyczaj jednej godziny lub jednej zmiany. Podstawą ustalenia wydajności maszyny są zwykle dane wynikające z dokumentacji technicznej danej maszyny dostosowane do istniejących warunków technologicznych i organizacyjnych produkcji. Nieraz zamiast wydajności maszyny stosuje się miernik charakteryzujący pracochłonność, określającą czas (w minutach, godzinach) potrzebny na wykonanie jednostki wyrobu.
Obliczona zdolność produkcyjna jest podstawą przyjęcia w planie jednostki gospodarczej określonej wielkości produkcji. Rzadko zdarza się jednak, by zdolność produkcyjna równała się przyjętej w planie wielkości produkcji, gdyż planowana produkcja jest zwykle mniejsza od ustalonej zdolności produkcji. Jest tak, gdyż w praktycznej działalności przedsiębiorstwa nie ma idealnych warunków pozwalających na pełne, 100-procentowe, wykorzystanie możliwości produkcyjnych, zależy to bowiem od wielu uwarunkowań i konkretnej sytuacji. Jednym z powodów takiej rozbieżności jest powstawanie braków w trakcie wytwarzania lub świadczenia usług. Braki te angażują potencjał produkcyjny firmy, ale nie mogą być – ze względu na ich wadliwość – zakwalifikowane do dobrej produkcji spełniającej określone warunki, nie mogą więc być sprzedane. Można zatem powiedzieć, że wielkość produkcji planowej równa się najwyżej zdolności produkcyjnej skorygowanej o stopień jej produkcyjnego wykorzystania wynikający z obiektywnych warunków działalności firmy.
Leave a reply