Oprócz środków trwałych w skład rzeczowego majątku trwałego wchodzą inwestycje rozpoczęte. Przez inwestycje rozpoczęte rozumie się ogół poniesionych kosztów pozostających w bezpośrednim związku z nie zakończoną jeszcze budową, montażem lub przekazaniem do użytku nowego środka trwałego albo ulepszeniem już istniejącego środka trwałego.
Struktura środków trwałych określa najczęściej udział poszczególnych grup rodzajowych tych środków w ogólnej wartości środków trwałych. Zależy ona od wielu czynników, a najważniejszym z nich jest rodzaj działalności, inna jest struktura w rolnictwie, przemyśle, budownictwie, a jeszcze inna w handlu czy transporcie Tak na przykład w sekcji: rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo na początku 1996 r. budynki i budowle miały zdecydowany udział wynoszący 67,4% ogółu wartości środków trwałych brutto, podobnie było w handlu i naprawach, gdzie udział ten wynosił 57,8%, zaś w sekcji transport, składowanie i łączność udział budynków i budowli wynosił 84,6%. W sekcji rybołówstwo i rybactwo najwyższy udział, bo 73,4% mają środki transportu, w przemyśle poczesne miejsce zajmują budynki i budowle (53,8%) oraz maszyny, urządzenia techniczne i narzędzia (43,1 %)1.
W ramach podziału sekcji na działy i grupy następuje dalsze zróżnicowanie struktur środków trwałych. W samym przemyśle zachodzą znaczne różnice między poszczególnymi działami. Przykładowo na początku 1996 r. udział budynków i budowli był najniższy w działalności wydawniczej i poligraficznej (18,9%) oraz w zagospodarowaniu odpadów (32,7%) i produkcji celulozowo-papierniczej (34,8%), najwyższy natomiast w zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz i wodę (65,1 %), w produkcji pozostałego sprzętu transportowego (58,9%) oraz w górnictwie i kopalnictwie (56,3%). Udział maszyn, urządzeń technicznych i narzędzi wynosił od 77,9% w działalności wydawniczej i poligraficznej oraz produkcji pojazdów mechanicznych (62,9%) i produkcji celulozowo-papierniczej do 32,5% w produkcji pozostałego sprzętu transportowego, 33,7% w zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz i wodę oraz w obróbce skóry i produkcji wyrobów ze skóry (40,8%)1.
Wartości niematerialne i prawne stanowiące zbiór składników majątkowych
Zróżnicowanie w strukturze środków trwałych w przemyśle wynika głównie z rodzaju wytwarzanych produktów, stosowanej technologii wytwarzania oraz stopnia mechanizacji i automatyzacji procesu produkcyjnego.
Rozpatrując strukturę środków trwałych w dłuższych okresach należy zwrócić uwagę na kształtowanie się udziału maszyn i urządzeń technicznych. Jeżeli udział tej grupy środków trwałych rośnie, sytuację należy ocenić pozytywnie, gdyż maszyny i urządzenia techniczne stanowią w zakładach wytwórczych najbardziej aktywną część środków trwałych, decydujących o poziomie produkcji j Następnym elementem majątku trwałego (rys. 1) są wartości niematerialne i prawne stanowiące zbiór składników majątkowych, do których zalicza się:
– koszty prac rozwojowych, obejmujące nakłady na badania lub uzyskiwanie wiedzy, których wynik wykorzystywany jest do produkcji nowych lub ulepszonych produktów bądź usprawnienia technologii wytwarzania:
– wartość firmy, która zostanie omówiona dalej:
– pozostałe wartości niematerialne i prawne zawierające prawo do użytkowania wieczystego gruntów, prawo autorskie i prawo do projektów wynalazczych, patentów, znaków towarowych, licencji itp.:
– pogramy komputerowe o przewidywanym okresie użytkowania dłuższym niż jeden rok: ,
– udzielone pożyczki na poczet nabycia wartości niematerialnych i i prawnych:
– koszty organizacji poniesione przy założeniu lub późniejszym rozszerzeniu spółki akcyjnejj
Leave a reply