Metoda porównań polega na porównywaniu danych ocenianych z bazą porównawczą i jest stosowana w analizie w bardzo szerokim zakresie. Wynika to głównie z faktu, że każda wielkość charakteryzująca poziom badanego zjawiska gospodarczego nabiera właściwego wyrazu dopiero wtedy, gdy wielkość tę porównuje się z danymi przyjętymi za podstawę do jej oceny. Kiedy na przykład cena za jednostkę produktu sprzedanego w okresie badanym wynosiła 128 zł, to nie można na podstawie tej informacji powiedzieć, czy ta cena jest zaniżona czy zawyżona, czy jest ceną konkurencyjną czy nie. Dopiero porównanie tej ceny z ceną przyjętą w biznes- -planie lub z ceną produktu firm konkurencyjnych w tym samym okresie, bądź też z ceną naszego produktu w okresie poprzednim, pozwoli stwierdzić, czy 128 zł to dużo, czy mało. W stosowaniu metody porównań należy przestrzegać tego, by porównywać tylko elementy jednorodne, doprowadzane uprzednio do porównywalności. Doprowadzenie do porównywalności oznacza wyłączenie z porównania czynników przypadkowych, zakłócających przebieg badanego zjawiska, lub czynników, na które jednostka gospodarcza nie ma wpływu, np. zmiana ceny energii lub taryfy przewozowej PKP, zmiana stopy podatkowej lub cła, wprowadzenie dodatkowych świadczeń na fundusz pracy.
Metodę porównań stosuje się w różnych odmianach, w zależności od podstawy porównań. Najczęściej spotkać można odmiany metody porównań polegające na:
– porównaniu wielkości badanych z wielkościami wynikającymi z norm, z danych ujętych w biznesplanie bądź z innych danych normatywnych lub postulowanych, np. porównanie faktycznego zatrudnienia w badanym okresie z wielkością przewidywaną w planie lub zużycia jednostkowego materiału z ustaloną normą zużycia:
– porównaniu w czasie, polegającym na porównaniu wielkości z okresu badanego z wielkościami tego samego typu występującymi w minionych okresach sprawozdawczych:
– porównaniu w przestrzeni, polegającym na porównaniu badanego zjawiska w jednej jednostce gospodarczej z inną jednostką lub porów- naniu między gałęziami przemysłu albo rejonami, województwami, a nawet między różnymi krajami.
Porównanie w przestrzeni może dotyczyć tylko jednostek gospodarczych o podobnym charakterze, zwłaszcza o podobnych kierunkach i warunkach produkcji.
Leave a reply