Analiza ekonomiczna

Ze względu na regularność i częstotliwość przeprowadzania analizy można mówić o analizie doraźnej i analizie okresowej. Analiza doraźna, niekiedy nazywana analizą operatywną, służy bieżącym potrzebom zarządzania jednostką gospodarczą, tzn. bieżącemu przeprowadzaniu potrzebnych zmian przez decydentów. Sporządzana jest ona sporadycznie, przeważnie w wyniku sygnału o zaistniałych trudnościach i negatywnych zdarzeniach w działalności firmy. Informacje o zaburzeniach uzyskane w wyniku analizy doraźnej powinny pozwolić na zmianę w funkcjonowaniu firmy, by zabezpieczyć prawidłowy przebieg dalszych działań. Analiza doraźna obejmuje zazwyczaj wybrane elementy działalności firmy, np. sprzedaż, produkcję, rynek zbytu, zapasy towarów. Analiza okresowa sporządzana jest systematycznie w określonych przez kierownictwo firmy okresach, np. analiza miesięczna, kwartalna, roczna. Bada ona najważniejsze odcinki działalności jednostki gospodarczej, a nawet całą działalność gospodarczą i finansową przedsiębiorstwa.

Z punktu widzenia zakresu zagadnień objętych analizą rozróżnia się analizę odcinkową i analizę kompleksową. Analiza odcinkowa, określona również pojęciem analizy problemowej, obejmuje badanie oddzielnych zjawisk (problemów) dotyczących działalności gospodarczej lub finansów organizacji gospodarczej. Analiza kompleksowa, zwana również analizą całościową, obejmuje swym zasięgiem całą działalność przedsiębiorstwa. Polega ona na całościowym spojrzeniu na działalność gospodarczą i finanse firmy oraz badaniu zjawisk we wzajemnej współzależności skutków i przyczyn. Oznacza to rozpatrywanie badanego zjawiska z dwóch punktów widzenia: pierwszy rozważa czynniki, które badane zjawisko ukształtowały, czyli których ono jest skutkiem, drugi rozpatruje skutki, jakie badane zjawisko powoduje w innych zjawiskach. Badając na przykład spadek sprzedaży w określonym okresie, należy z jednej strony ustalić jego przyczynę (np. konkurencja na rynku, obniżenie jakości, wysoka cena), z drugiej zaś strony -jego skutki (obniżenie zysku, brak środków na spłatę kredytu, wzrost zapasów produktów itp.).

Specyficznym rodzajem analizy ekonomicznej jest analiza przedsiębiorstwa przeprowadzana na cele prywatyzacji. Analiza ta jest stosowana obligatoryjnie w prywatyzacji pośredniej i prywatyzacji bezpośredniej. Polega ona między innymi na ustaleniu sytuacji prawnej majątku przedsiębiorstwa, oszacowaniu wartości przedsiębiorstwa oraz stanu i perspektyw rozwoju. Analiza stanu prywatyzowanego przedsiębiorstwa powinna także obejmować ocenę realizacji obowiązków przedsiębiorstwa wynikających z wymogów ochrony środowiska i ochrony dóbr kulturalnych.