Podział kosztów na rzeczowe i osobowe wynika z udziału zaangażowania składników majątku trwałego i obrotowego oraz pracy ludzkiej w całości kosztów. Do kosztów rzeczowych zalicza się przykładowo amortyzację maszyn i urządzeń, zużycie materiałów, surowców i energii. Koszty osobowe odnoszą się do nakładów pracy ludzkiej i obejmują wynagrodzenia i narzuty na płace oraz odpisy na fundusz świadczeń socjalnych.
Koszty zależne i niezależne klasyfikowane są z punktu widzenia możliwości wpływania na poziom kosztów przez samą jednostkę gospodarczą. Podział ten jest podziałem względnym, gdyż często nie ma możliwości ścisłego i jednoznacznego rozgraniczenia tych czynników.
Wśród czynników zależnych od decyzji i gospodarności przedsiębiorstwa wymienić można organizację procesu produkcji, stopień wykorzystania zdolności produkcyjnej, poziom wydajności pracy, jakość pracy i produkcji, wykorzystanie odpadów, wykorzystanie czasu pracy, penetrację rynku.
Do czynników niezależnych wpływających na kształtowanie się kosztów można na przykład zaliczyć warunki naturalne, zwłaszcza w przemyśle wydobywczym, budownictwie i rolnictwie, typ produkcji (od jednostkowej do masowej), konstrukcję wyrobu, wielkość przedsiębiorstwa, zmiany w taryfach, podatkach i cłach, wprowadzenie dodatkowych świadczeń i opłat w drodze administracyjnej, wzrost oprocentowania kredytów itp.
Struktura kosztów układu rodzajowego, oznaczająca procentowy udział poszczególnych pozycji kosztów w ogólnej sumie kosztów, wykazuje duże zróżnicowanie w poszczególnych branżach, gdyż zależy od charakteru działalności podmiotów gospodarczych.
Leave a reply