Barter

Niedobór dewiz w danym kraju jest zwykle poważnym hamulcem w rozwoju handlu zagranicznego. Dewizami określa się wszelkie zagraniczne wartości pieniężne. Najczęściej spotykanymi w handlu zagranicznym formami dewiz są należności na rachunkach w bankach zagranicznych oraz weksle, czeki, przekazy bankowe i akredytywy pieniężne wystawione w walutach obcych.

Konsekwencją niedoboru dewiz w danym kraju są zwykle ograniczenia dewizowe, zwane również reglamentacją dewizową, polegające na tym, że władze państwowe w drodze przepisów ustalają warunki dysponowania dewizami i określają, na jakich zasadach podmioty gospodarcze mogą zawierać umowy sprzedaży z kontrahentami zagranicznymi oraz dokonywać płatności za granicę. Ograniczenia dewizowe mogą mieć różną formę i natężenie.

Dla złagodzenia skutków reglamentacji dewizowej w handlu zagranicznym, kiedy przynajmniej u jednego z kontrahentów występują ograniczenia dewizowe, zawiera się transakcje, w których towar sprzedaje się bezpośrednio za towar, bez płatności w dewizach. Do tego rodzaju transakcji zalicza się transakcje barterowe i kompensacyjne.

Transakcje barterowe, zwane po prostu barterem, polegają na tym, że kontrahenci z dwóch różnych krajów zobowiązują się do wzajemnej dostawy towarów o jednakowej wartości. Każdy z tych dwóch kontrahentów w umowie barterowej traktowany jest jednocześnie jako sprzedający i kupujący, czyli eksporter i importer, co wynika ze schematu pokazanego na rys. 4. Kupiec z kraju I sprzedaje towar A, a jednocześnie kupuje towar B, kupiec z kraju II natomiast jest