Pojęcie, zadanie i rodzaje analizy cz. II

W zależności od zagadnień będących przedmiotem badań można analizę ekonomiczną podzielić na analizę finansową i analizę gospodarczą. Analiza finansowa obejmuje ocenę stanu finansowego firmy, przychodów ze sprzedaży i kosztów ich uzyskania, wyniku finansowego, rozliczenia z kontrahentami i z tytułu zobowiązań podatkowych, strukturę i wykorzystanie kapitału jednostki gospodarczej oraz inne zagadnienia finansowe. W gospodarce rynkowej uwypukla się szczególnie znaczenie analizy finansowej, gdyż pozwala ona ocenić podstawowy cel jednostki gospodarczej, jakim jest osiąganie zysku przez racjonalne gospodarowanie. W wyniku tej analizy można poznać czynniki wpływające na tworzenie zysku, na jego wzrost lub spadek bądź czynniki powodujące powstawanie strat. Ta ocena podstawowego celu funkcjonowania firmy sprawia, że analiza finansowa powinna poprzedzać analizę gospodarczą. Przedmiotem analizy gospodarczej, zwanej również analizą techniczno-ekonomiczną, są bowiem dziedziny czysto gospodarcze firmy: poziom i kierunki sprzedaży, ocena rynku, wytwarzanie produktów i usług, sprzedaż towarów, gospodarowanie majątkiem trwałym i obrotowym, zagadnienie zatrudnienia i wynagrodzeń i inne. W ten sposób wyniki uzyskane w trakcie przeprowadzania analizy finansowej są pogłębione i poszerzone o wyniki analizy gospodarczej, która – chociażby z tego względu – powinna następować po analizie finansowej.

Z uwagi na czas występowania badanych zjawisk w stosunku do momentu sporządzania analizy rozróżnia się analizę wstępną, zwaną również przyszłościową, oraz analizę przeszłościową. Analizę wstępną sporządza się przed określonym zdarzeniem lub zjawiskiem. Daje ona podstawę do oceny efektywności, gdyż określa, czy badane przedsięwzięcia lub zamierzona działalność doprowadzą do osiągnięcia przewidywanych rezultatów i korzyści. Na jej podstawie podejmuje się decyzje dotyczące planowanych zadań. Analiza przeszłościowa polega na badaniu i ocenie dotychczasowej działalności gospodarczej i stanu finansowego firmy. Jej wyniki nie mają już wpływu na zmianę dotychczasowego przebiegu zjawisk, lecz głównym celem tej analizy jest dostarczenie materiału, który może być wykorzystany w innych analizach przyszłościowych odnoszących się do tego samego rodzaju zjawisk.