Ruch okrężny środków obrotowych w handlu

Należy podkreślić tu podstawowe znaczenie ostatniej przemiany następującej z chwilą sprzedaży wyrobów gotowych, gdyż wówczas zakład przemysłowy otrzymuje odpowiednią sumę środków pieniężnych. Suma ta jest przeważnie wyższa od początkowej sumy środków pieniężnych, gdyż obejmuje wszystkie koszty powstałe w trakcie produkcji, tj. koszty płac, amortyzacji i inne oraz zysk producenta. Za środki pieniężne otrzymane ze sprzedaży wyrobów przedsiębiorstwo ponownie nabywa surowce i materiały, by rozpocząć produkcję następnej partii wyrobów i przedstawiona przemiana form składników majątku obrotowego rozpoczyna się od nowa.

Ruch okrężny środków obrotowych w handlu charakteryzuje następujący schemat: pieniądz -> towar -»pieniądz, który oznacza, że przedsiębiorstwo za posiadane środki pieniężne nabywa towar i sprzedaje go następnie konsumentom uzyskując znów środki pieniężne powiększone o marżę handlową.

Przemiana środków obrotowych od początkowej formy pieniądza do jego końcowej postaci ilustruje pełny obrót tych środków. Czas, w jakim następuje jeden pełny obrót środków, to cykl obrotowy. Długość cyklu obrotowego określa się liczbą dni, w ciągu których składniki majątku obrotowego przechodzą kolejno wszystkie swoje fazy i wracają do postaci wyjściowej, czyli środków pieniężnych.

Firma powinna dążyć do maksymalnego przyspieszenia krążenia środków obrotowych, czyli do skrócenia cyklu obrotowego, gdyż jest to dla niej bardzo korzystne. Skracając cykl obrotowy przedsiębiorstwo może osiągnąć wyższą sprzedaż przy takiej samej wysokości majątku obrotowego lub obniżyć sumę środków obrotowych będących do jego dyspozycji, a pozostawić wielkość sprzedaży na dotychczasowym poziomie. Uwolnione w ten sposób środki może podmiot gospodarczy przeznaczyć na inne cele, np. inwestycje. Do oceny krążenia środków obrotowych służą wskaźniki szybkości rotacji. Wskaźniki te mogą być wyrażone w formie:

– wskaźnika rotacji w dniach (Rd),

– wskaźnika określającego liczbę obrotów, nazywanego również wskaźnikiem częstotliwości obrotów (R0),

– wskaźnika związania lub zaangażowania środków (Wz).

Obliczanie wysokości obrotu

Wskaźniki te są obliczane w stosunku do całej wartości majątku obrotowego. Mogą być również obliczane w odniesieniu do jego poszczególnych części składowych, np. dla materiałów, produkcji niezakończonej. Podstawowymi elementami służącymi do obliczania wskaźników są:

– liczba dni w okresie, dla którego oblicza się wskaźniki szybkości obrotu (miesiąc – 30 dni, kwartał – 90 dni, rok – 360 dni):

– przeciętny stan środków obrotowych:

– wysokość obrotów w danym okresie, która dla całości majątku obrotowego stanowi wartość sprzedaży wyrobów liczoną według kosztu własnego, a dla poszczególnych składników majątku obrotowego jest różna.

Wysokością obrotu w odniesieniu do zapasów materiałowych jest wartość zużycia materiałów, w stosunku do produkcji niezakończonej – koszt własny produkcji wykonanej, dla wyrobów gotowych (podobnie jak dla całej wartości majątku obrotowego) – koszt własny produkcji sprzedanej, a dla należności – sprzedaż według ceny sprzedaży.