Podatki

Podatek jest jednostronnie określonym bezzwrotnym i przymusowym świadczeniem pieniężnym uiszczanym na rzecz skarbu państwa lub organizacji sprawujących władzę publiczną, o czym wspomniano w p. 5 poprzedniego rozdziału. Obowiązek podatkowy może być nałożony tylko przez ustawę. Jednostki prowadzące działalność gospodarczą zobowiązane są płacić następujące podstawowe podatki:

– podatek od towarów i usług,

– podatek akcyzowy,

– podatek dochodowy od osób prawnych,

– podatek od nieruchomości,

– podatek od środków transportowych.

Podmioty gospodarcze muszą ponadto uiszczać opłaty skarbowe i lokalne, np. opłatę targową. Podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, które zostały już uprzednio omówione, obciążają w zasadzie ostatecznego odbiorcę (konsumenta). Podatki te nie obciążają kosztów własnych jednostki gospodarczej, z wyjątkiem podatku VAT nie podlegającego potrąceniu, ani bezpośrednio jej zysku. Wpływ tych podatków na zysk firmy może mieć charakter pośredni, jeżeli zbyt wysoka cena towaru obciążonego tymi podatkami powoduje spadek sprzedaży.

Podatek dochodowy od osób prawnych jest instrumentem podziału zysku jednostki gospodarczej między budżet państwa a tę jednostkę. Podstawą opodatkowania jest zweryfikowany zysk brutto zwiększony o wydatki nie uznane za koszty uzyskania przychodów. Za te wydatki nieuzasadnione uważa się zapłacone grzywny i kary pieniężne, wydatki na reprezentację i reklamę poza ustaloną normą, odsetki od kredytów przeterminowanych i inne. Podatek dochodowy wynosił np. w 1997 r. 38% podstawy opodatkowania i obciąża zysk, gdyż jest elementem jego podziału. Płacony jest co miesiąc na rachunek urzędu skarbowego.

Podatek od nieruchomości uiszczają podmioty gospodarcze od wartości brutto budynków i budowli oraz powierzchni gruntów przeznaczonych na cele nierolnicze. Podatek ten, obciążając koszty jednostki gospodarczej, powinien być czynnikiem skłaniającym do racjonalnej gospodarki nieruchomościami, a zwłaszcza ograniczającym przejmowanie gruntów na cele nie związane z rolnictwem. Stawki podatkowe ustala rada gminy w ramach maksymalnych stawek ustalonych w ustawie, a podatek odprowadzany jest na rachunek budżetu danej gminy.

Podatkowi od środków transportowych podlegają pojazdy samochodowe, ciągniki, przyczepy, motocykle oraz jachty, promy i łodzie wyposażone w silniki. Podatek obciąża koszty jednostki gospodarczej i płacony jest do budżetu gminy. Rozważany jest projekt włączenia tego podatku w cenę paliw silnikowych.