Monthly Archives Listopad 2015

Plan gospodarczy przedsiębiorstwa zawiera kompleksowy program działania w oznaczonym okresie, którym najczęściej jest jeden rok, określający jak osiągnąć założony cel funkcjonowania jednostki gospodarczej.

Układ funkcjonalny, uwzględniający miejce powstania, grupuje koszty stosownie do stanowisk pracy lub komórek organizacyjnych bądź zgodnie z określonymi funkcjami spełnianymi przez podmiot gospodarczy, powodującymi powstanie tych kosztów. Głównym celem tego grupowania jest stworzenie warunków do wewnętrznej analizy kosztów oraz ustalenia osób odpowiedzialnych za ich wysokość. Układ taki nazywany jest funkcjonalnym, ponieważ miejscami powstania kosztów są określone funkcje dotyczące przedsiębiorstwa jako całości, które mają swe odbicie w podziale procesu gospodarczego przedsiębiorstwa na procesy zaopatrzenia, produkcji i zbytu.

W miarę użytkowania środków trwałych następuje ich zużycie. Rozróżnia się zużycie fizyczne, zużycie ekonomiczne oraz zużycie ekologiczne środków trwałych.

Poziom tego wskaźnika w liczbie obrotów (w razach) wskazuje, ile razy firma odnawia swe zapasy w określonym okresie, zazwyczaj w ciągu roku: wskaźnik w dniach informuje natomiast, na ile dni sprzedaży wystarczą posiadane zapasy.

Zostały określone trzy poziomy stawki podatku od towarów i usług: 22%, 7% i 0% (stawka zerowa). Stawka w wysokości 22% jest stawką podstawową stosowaną w odniesieniu do zdecydowanej większości towarów i usług. Stawka preferencyjna w wysokości 7% obejmuje maszyny i urządzenia dla rolnictwa i leśnictwa, niektóre towary związane z ochroną zdrowia, większość wyrobów przemysłu spożywczego, artykuły dla dzieci, węgiel, energię elektryczną, niektóre materiały dla budownictwa, z usług zaś: usługi przewozowe, z zakresu łączności i niektóre z zakresu turystyki oraz wypoczynku i inne. Stawka zerowa została wprowadzona głównie na potrzeby eksportu. Oznacza to nie tylko, że towary w ostatniej fazie sprzedaży za granicę nie są obciążone podatkiem, lecz również to, że bezpośredni eksporter otrzymuje zwrot podatków zapłaconych wcześniej, we wszystkich fazach produkcji i obrotu poprzedzających eksport towaru. Jest to zastosowanie przyjętej w stosunkach międzynarodowych zasady, że podatki pośrednie powinny obciążać jedynie konsumpcję społeczności danego kraju, a towary obciążone tym podatkiem opuszczające granicę powinny być z tego podatku uwolnione.

Dystrybucja polega na doborze najbardziej efektywnych dróg, którymi produkty przesuwane są od ich producentów do ostatecznych odbiorców. Drogi te, czyli kanały dystrybucji, wyznaczane są przez ogniwa uczestniczące w sprzedawaniu wyrobów oraz przez działania oparte na wszelkich informacjach i negocjacjach niezbędnych do sprzedawania produktu. Kanały dystrybucji są dobierane i budowane w zależności od rodzaju produktu, wydolności rynku, rodzaju oraz branży przedsiębiorstwa itp.

Podstawowym miernikiem oceny działalności podmiotu gospodarczego jest wynik finansowy, gdyż miernik ten odzwierciedla w sposób całościowy osiągnięte efekty i poniesione nakłady, przy czym dodatni wynik finansowy jest zyskiem, a ujemny – stratą przedsiębiorstwa. Dążeniem każdej jednostki prowadzącej działalność gospodarczą jest osiągnięcie dodatniego wyniku finansowego, ujemny wynik finansowy na dłuższą metę prowadzi bowiem do upadłości firmy. Na wynik finansowy brutto jednostki gospodarczej składają się:

Planowanie zapasów polega na ustaleniu zapasu materiału na początek i na koniec okresu planowego i wynikającego z tego przyrostu lub ubytku zapasu. Zapas na początek roku planowego jest przeważnie ustalany w drodze szacunku na podstawie przewidywanych dostaw i zużycia do końca roku poprzedzającego okres planowy (może to być również zapas faktyczny), jako zapas końcowy przyjmuje się zaś zwykle normę zapasu.

Planowanie zadań gospodarczych polega na ustaleniu planowanej wielkości produkcji w przedsiębiorstwach przemysłowych, budowlano- -montażowych, rolniczych itp., planowanych usług w jednostkach świadczących usługi lub planowanej wielkości zakupu i sprzedaży w przedsiębiorstwach handlowych. Podstawą określenia tych zadań jest rozeznanie zapotrzebowania na produkty, usługi lub towary. Następuje to przez penetrację oraz badania i analizę rynku, co pozwala ustalić chłonność rynku na wytwarzane i sprzedawane artykuły. Potrzeby rynku, a więc wielkość kształtującego się zapotrzebowania, nakreślają jednostce gospodarczej wielkość, asortyment i jakość produkcji, gdyż tylko taka produkcja jest celowa, która znajduje swe potwierdzenie na rynku. Zapotrzebowanie określone przez rynek należy następnie skonfrontować z możliwościami wytwórczymi podmiotu gospodarczego, czyli ze zdolnością produkcyjną. Przez zdolność produkcyjną rozumie się największą ilość produkcji możliwą do wykonania w oznaczonym czasie, w określonych warunkach technicznych i organizacyjnych jednostki gospodarczej. Zdolność produkcyjna może odnosić się do całego przedsiębiorstwa, wydziału lub ogniwa produkcyjnego, a nawet pojedynczej maszyny lub urządzenia.

W zależności od zagadnień będących przedmiotem badań można analizę ekonomiczną podzielić na analizę finansową i analizę gospodarczą. Analiza finansowa obejmuje ocenę stanu finansowego firmy, przychodów ze sprzedaży i kosztów ich uzyskania, wyniku finansowego, rozliczenia z kontrahentami i z tytułu zobowiązań podatkowych, strukturę i wykorzystanie kapitału jednostki gospodarczej oraz inne zagadnienia finansowe. W gospodarce rynkowej uwypukla się szczególnie znaczenie analizy finansowej, gdyż pozwala ona ocenić podstawowy cel jednostki gospodarczej, jakim jest osiąganie zysku przez racjonalne gospodarowanie. W wyniku tej analizy można poznać czynniki wpływające na tworzenie zysku, na jego wzrost lub spadek bądź czynniki powodujące powstawanie strat. Ta ocena podstawowego celu funkcjonowania firmy sprawia, że analiza finansowa powinna poprzedzać analizę gospodarczą. Przedmiotem analizy gospodarczej, zwanej również analizą techniczno-ekonomiczną, są bowiem dziedziny czysto gospodarcze firmy: poziom i kierunki sprzedaży, ocena rynku, wytwarzanie produktów i usług, sprzedaż towarów, gospodarowanie majątkiem trwałym i obrotowym, zagadnienie zatrudnienia i wynagrodzeń i inne. W ten sposób wyniki uzyskane w trakcie przeprowadzania analizy finansowej są pogłębione i poszerzone o wyniki analizy gospodarczej, która – chociażby z tego względu – powinna następować po analizie finansowej.

Pojęcie waluty najczęściej stosowane jest do określania środków pieniężnych będących w obiegu w danym państwie. W tym znaczeniu termin „waluta” stosuje również polskie prawo dewizowe, w którym znaki pieniężne Rzeczypospolitej Polskiej, będące w naszym kraju prawnym środkiem płatniczym, nazywane są walutą polską. W stosunku do środków pieniężnych obiegających w państwie zagranicznym stosuje się określenie waluty obcej.

W obecnych warunkach polskiej gospodarki tylko niektóre banki zajmują się działalnością factoringową ograniczoną głównie do ściągania należności. Można już jednak zaobserwować zbliżanie się w tym zakresie do praktyki krajów zachodnich. Problemem jednak nadal pozostaje sprawa poręczenia za zapłatę dłużnika (tzw. kwestia del credere). W pełni rozwiniętym systemie factoringu, jeżeli dłużnik nie spłaci swoich zobowiązań, bank (lub inna instytucja finansowa) ponosi ryzyko takiego przypadku, u nas – jak na razie – bank ryzykiem obciąża zwykle faktoranta. Jest to więc – można powiedzieć – niepełny lub warunkowy factoring.

W spółdzielniach kapitał jako podstawowe źródło pochodzenia majątku występuje w formie funduszu udziałowego i funduszu zasobowego. Fundusz udziałowy spółdzielni powstaje z jednorazowych lub ratalnych wpłat, zwanych udziałami, wnoszonych przez członków przystępujących do spółdzielni. Udział pozostaje własnością członka spółdzielni. Wielkość jednego udziału, minimalna liczba udziałów, jaką musi zadeklarować członek spółdzielni, warunki zwrotu udziału i inne warunki dotyczące udziałów określa statut konkretnej spółdzielni. Fundusz udziałowy może być naruszony, jeżeli spółdzielnia poniesie stratę na swej działalności, ale dopiero po wyczerpaniu funduszu zasobowego. Fundusz zasobowy tworzony jest z wpisowego, pobieranego w wysokości określonej statutem spółdzielni od przystępujących do niej członków, z części czystej nadwyżki bilansowej, czyli zysku spółdzielni oraz innych wpływów. W przeciwieństwie do funduszu udziałowego, fundusz zasobowy nie może być dzielony pomiędzy członków spółdzielni. Jedynie w latach 1991-1992, w celu wyrównania następującej w ciągu wielu lat deprecjacji udziałów członkowskich, spółdzielnie mogły dokonać waloryzacji wkładów członkowskich przeznaczając na ten cel środki z funduszu zasobowego.