Blog Archives

Budynki, maszyny, urządzenia i inne środki trwałe stanowią bazę techniczną działalności gospodarczej. W planie należy przewidzieć zamierzenia zdążające do ulepszenia bazy technicznej, doskonalenia techniki i organizacji produkcji oraz rozwój bazy przez budowę obiektów gospodarczych i nabywanie nowych maszyn i urządzeń. Rozwój bazy jest objęty planem inwestycyjnym.

Kapitał obcy występuje w jednostkach gospodarczych, często bowiem posiadane kapitały własne nie są wystarczające do prowadzenia działalności gospodarczej w zakreślonych rozmiarach. Do kapitału obcego zalicza się kredyty bankowe i pozabankowe, pożyczki oraz zobowiązania. Ze względu na okres przewidziany do spłaty kredytu z banku krajowego rozróżniamy kredyt krótkoterminowy z terminem spłaty od kilku miesięcy do jednego roku, kredyt średnioterminowy z terminem spłaty przeważnie do kilku lat oraz kredyt długoterminowy o bardzo długim okresie spłaty, najczęściej powyżej 5 lat. Kredyty średnioterminowe i długoterminowe umożliwiają jednostkom gospodarczym podejmowanie przedsięwzięć o dłuższym okresie realizacji, np. inwestycji, i zabezpieczają te jednostki przed niespodziewanym i doraźnym odpływem kapitału obcego. Kredyty krótkoterminowe przeznaczone są głównie na potrzeby finansowania majątku obrotowego. Spośród nich można wyróżnić – oprócz kredytów bankowych – kredyt wekslowy, stosowany przy dostawach towarów, kiedy w grę wchodzi sprzedaż kredytowa, a kupujący wystawia weksel własny jako zabezpieczenie spłaty kredytu. Angażując kapitał obcy należy pamiętać, że dochód uzyskiwany ze stosowania tego kapitału musi być wyższy od kosztów kredytu, np. kosztów manipulacyjnych i odsetek. Rachunek opłacalności może bowiem wykazać, że korzystanie z kredytów nie jest wcale dla danej jednostki gospodarczej lub danego przedsięwzięcia pożyteczne.

Ubezpieczenie transportowe i pojazdów mechanicznych zawiera głównie ubezpieczenie przewożonego mienia, zwane ubezpieczeniem cargo, oraz ubezpieczenie środków transportu od całkowitego zniszczenia lub uszkodzeń, zwane ubezpieczeniem casco. W transporcie krajowym większość firm ubezpieczeniowych nie obejmuje ubezpieczeniem transportowym przewożonych pieniędzy, papierów wartościowych, metali i kamieni szlachetnych, przemiotów mających wartość kolekcjonerską itp., gdyż rzeczy te mogą być ubezpieczone na odrębnych warunkach szczególnych. Firmy ubezpieczeniowe odpowiadają zwykle za szkody wynikłe z powodu pożaru, uderzenia pioruna, wybuchu, sztormu, huraganu, lawiny oraz wypadku, jakiemu uległ środek transportowy. Jeżeli mienie zostało powierzone do transportu przewoźnikowi trudniącemu się zawodowo przewozem, to zwykle ubezpieczyciel odpowiada również za skutki innych zdarzeń, np. zaginięcie, kradzież, rabunek, potłuczenie.

W ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej (ubezpieczenie OC) przedmiotem ubezpieczenia jest interes majątkowy ubezpieczonego. Ubezpieczenie to obejmuje odpowiedzialność cywilną, czyli wynikającą z postanowień kodeksu cywilnego, ubezpieczonego za szkody rzeczowe lub osobowe wyrządzone osobom trzecim, które to szkody ubezpieczony zobowiązany jest naprawić. Szkody te, związane z prowadzeniem przez ubezpieczonego działalności lub posiadanym mieniem, pokrywa w ramach ubezpieczenia OC towarzystwo ubezpieczeniowe. Najbardziej popularną formą tego rodzaju ubezpieczenia jest ubezpieczenie OC właścicieli pojazdów mechanicznych, przewoźników i armatorów jednostek pływających. Specyficzną formą ubezpieczenia OC jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej za wady produktu. Pojawiło się ono przed około 20 laty w związku z wydaniem w niektórych krajach uprzemysłowionych surowych przepisów o zabezpieczeniu konsumentów i innych odbiorców przed skutkami nieszczęśliwych wypadków (obrażenia cielesne i szkody majątkowe) wynikłych wskutek wad lub złej jakości dostarczonych produktów. Wśród pozostałych rodzajów ubezpieczeń gospodarczych można wymienić:

Wp – wartość początkowa środka trwałego,

S0 – roczna stawka amortyzacyjna w procentach.

Przykłady rocznych stawek amortyzacyjnych cz. II

Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu obejmują akcje, obligacje, bony skarbowe i inne papiery wartościowe, zakupione w celu dalszej odsprzedaży, a także czeki i weksle obce płatne w okresie dłuższym niż 3 miesiące od daty ich wystawienia.

Rzadko zdarza się, by jednostka gospodarcza wytwarzała i sprzedawała tylko jeden rodzaj produktu. Na wytwarzanie wyłącznie jednego produktu przedsiębiorstwo decyduje się przeważnie w specyficznych warunkach, kiedy na przykład przez rozwinięcie na bardzo dużą skalę produkcji jednego wyrobu chce się uzyskać znaczne obniżenie kosztu jednostkowego. Częściej jednak o wytwarzaniu jednego tylko produktu decyduje specyfika produkcji i względy techniczne, np. koksownie, wytwórnie wód mineralnych.

Kredyt oznacza stosunek ekonomiczny polegający na odstąpieniu przez jedną ze stron na rzecz drugiej strony określonej wartości w pieniądzu lub w towarach, pod warunkiem zwrotu w oznaczonym terminie ekwiwalentu tej wartości, zazwyczaj łącznie z wynagrodzeniem w postaci procentu. Strona odstępująca określoną wartość to kredytodawca (pożyczkodawca), czyli wierzyciel, otrzymujący zaś tę wartość – to kredytobiorca (pożyczkobiorca), nazywany również dłużnikiem. Termin kredyt wywodzi się z łacińskiego credere, co oznacza wierzyć, i creditum – rzecz powierzona. Kredyt powstał i rozwinął się w wyniku wymiany towarów oraz stosunków towarowo-pieniężnych, kiedy to dochodziło do oddzielenia w czasie dostawy towarów od zapłaty należności za towar.

Warunkiem należytego spełnienia zadań stawianych analizie ekonomicznej jest przede wszystkim dysponowanie właściwymi i pełnymi informacjami o przedmiocie badań oraz odpowiedni poziom organizacji prac analitycznych. Organizacja tych prac zależy od tematyki badań, rodzaju analizy oraz charakteru jednostki gospodarczej, której działalność podlega analizie. Analiza ekonomiczna wymaga zazwyczaj znacznego nakładu pracy personelu o bardzo wysokich kwalifikacjach, gdyż jakość analizy zależy w bardzo dużym stopniu od odpowiedniego doboru jej wykonawców i zapewnienia sprawnego kierownictwa.

Metoda porównań polega na porównywaniu danych ocenianych z bazą porównawczą i jest stosowana w analizie w bardzo szerokim zakresie. Wynika to głównie z faktu, że każda wielkość charakteryzująca poziom badanego zjawiska gospodarczego nabiera właściwego wyrazu dopiero wtedy, gdy wielkość tę porównuje się z danymi przyjętymi za podstawę do jej oceny. Kiedy na przykład cena za jednostkę produktu sprzedanego w okresie badanym wynosiła 128 zł, to nie można na podstawie tej informacji powiedzieć, czy ta cena jest zaniżona czy zawyżona, czy jest ceną konkurencyjną czy nie. Dopiero porównanie tej ceny z ceną przyjętą w biznes- -planie lub z ceną produktu firm konkurencyjnych w tym samym okresie, bądź też z ceną naszego produktu w okresie poprzednim, pozwoli stwierdzić, czy 128 zł to dużo, czy mało. W stosowaniu metody porównań należy przestrzegać tego, by porównywać tylko elementy jednorodne, doprowadzane uprzednio do porównywalności. Doprowadzenie do porównywalności oznacza wyłączenie z porównania czynników przypadkowych, zakłócających przebieg badanego zjawiska, lub czynników, na które jednostka gospodarcza nie ma wpływu, np. zmiana ceny energii lub taryfy przewozowej PKP, zmiana stopy podatkowej lub cła, wprowadzenie dodatkowych świadczeń na fundusz pracy.

W układzie kalkulacyjnym stosuje się pojęcie technicznego kosztu wytworzenia, które oznacza sumę kosztów bezpośrednich powiększoną o ogólne koszty wytworzenia, np. koszty wydziałowe.

Plan gospodarczy przedsiębiorstwa zawiera kompleksowy program działania w oznaczonym okresie, którym najczęściej jest jeden rok, określający jak osiągnąć założony cel funkcjonowania jednostki gospodarczej.

Układ funkcjonalny, uwzględniający miejce powstania, grupuje koszty stosownie do stanowisk pracy lub komórek organizacyjnych bądź zgodnie z określonymi funkcjami spełnianymi przez podmiot gospodarczy, powodującymi powstanie tych kosztów. Głównym celem tego grupowania jest stworzenie warunków do wewnętrznej analizy kosztów oraz ustalenia osób odpowiedzialnych za ich wysokość. Układ taki nazywany jest funkcjonalnym, ponieważ miejscami powstania kosztów są określone funkcje dotyczące przedsiębiorstwa jako całości, które mają swe odbicie w podziale procesu gospodarczego przedsiębiorstwa na procesy zaopatrzenia, produkcji i zbytu.