Jednostka prowadząca działalność gospodarczą powinna znać nie tylko całą sumę poniesionych kosztów w danym okresie, ale również koszt jednostkowy wyrobu lub usługi. Obliczenia prowadzące do ustalenia jednostkowego kosztu wyrobu nazywamy kalkulacją kosztów własnych.

Poziom kosztów jest odbiciem całej działalności podmiotu gospodarczego. Zasady efektywnego gospodarowania wymagają obniżania poziomu kosztu jednostkowego wyrobu i to powinno być podstawowym celem każdej firmy.

Kredyt towarowy jest związany z transakcją kupna-sprzedaży i powstaje wtedy, kiedy sprzedawca towarów odracza moment pobrania zapłaty za sprzedany towar. W ten sposób transakcja ta przeradza się w stosunek kredytowy aż do uzgodnionego terminu zapłaty, który zwykle nie przekracza kilku miesięcy, i sprzedający staje się kredytodawcą (wierzycielem), a kupujący kredytobiorcą (dłużnikiem). Kredyt towarowy rozwiązuje trudności sprzedaży towarów, jeżeli nabywcy w chwili ich nabycia nie posiadają środków pieniężnych, a sprzedający nie mogą znaleźć nabywców, którzy mogliby im natychmiast zapłacić. Odmianą kredytu towarowego jest kredyt konsumpcyjny dla nabywców kupujących na raty towary trwałego użytku.

W zależności od źródeł i rozmiarów wahań walutowych oraz okresu ich funkcjonowania wyróżnia się najczęściej kursy płynne, kursy stałe i kursy sztywne. Kursy płynne, nazywane również kursami zmiennymi lub elastycznymi, kształtują się pod wpływem mechanizmów rynkowych uwzględniających popyt i podaż określonych walut na danym rynku walutowym. Jeżeli w sporadycznych wypadkach instytucje państwowe korygują kurs walut interwencyjnymi zakupami lub sprzedażą walut obcych na rynku krajowym, mówi się o kierowanym kursie płynnym.

Ocena działalności gospodarczej dotyczy różnych odcinków funkcjonowania przedsiębiorstwa, lecz przedmiotem dalszych rozważań będzie działalność podstawowa, którą w przedsiębiorstwach przemysłowych jest wytwarzanie produktów i usług przemysłowych, w handlu – sprzedaż towarów, a w przedsiębiorstwach usługowych – produkcja usług. W ramach oceny działalności podstawowej przeprowadza się głównie:

Ludziom i posiadanym przez nich dobrom zagrażają różne wydarzenia losowe, które mogą spowodować śmierć, uszczerbek na zdrowiu lub ubytek albo stratę majątku. Wywołuje to uzasadnioną skłonność do tworzenia wspólnych zasobów przeznaczonych na wyrównanie powstałych szkód materialnych lub na łagodzenie następstw zdarzeń losowych. Najczęściej spotykaną formą tworzenia wspólnych zasobów pieniężnych jest ubezpieczenie.

Na podstawie schematu przedstawionego na rys. 6 można zapoznać się z istotą i techniką funkcjonowania clearingu dwustronnego. Eksporterzy z kraju I sprzedają importerom z kraju II towary i otrzymują za to zapłatę z banku w swoim kraju i w swojej walucie, importerzy z kraju II wpłacają zaś należność za towary do banku w kraju II w walucie tego kraju. Podobnie importerzy z kraju I dokonują zapłaty za dostarczone z kraju II towary do banku w kraju I, a eksporterzy z kraju II otrzymują należność z banku swego kraju prowadzącego rozliczenia clearingowe. Każdy z kontrahentów dokonuje więc zapłaty lub otrzymuje wypłatę w walucie swego kraju. Nie przeszkadza to wcale temu, że do określenia cen towarów w kontraktach i w bankowych rachunkach clearingowych stosuje się inną walutę, zwykle walutę kraju trzeciego (najczęściej dolary USA i franki szwajcarskie), gdyż jest ona przeliczana na waluty krajów biorących udział w clearingu według obowiązującego kursu.

Wynik na operacjach finansowych jest to różnica między sumą należnych przychodów z operacji finansowych a sumą kosztów tych operacji. Przychody z operacji finansowych obejmują na przykład przychody z tytułu udziałów w innych jednostkach i papierów wartościowych (dywidendy, odsetki), sprzedaży papierów wartościowych, odsetek od udzielonych pożyczek oraz za zwłokę w zapłacie, otrzymanego dyskonta itp. Na koszty operacji finansowych składają się: pokrycie strat w innych jednostkach, w których jednostka gospodarcza jest udziałowcem, wartość nabycia sprzedanych papierów wartościowych, odsetki od zaciągniętych pożyczek i płacone za zwłokę w zapłacie, odsetki oraz prowizje od kredytów bankowych i inne.

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 stycznia 1997 r. w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. (DzU Nr 6, poz. 35). przychodu, czyli zmniejsza podstawę obliczania podatku dochodowego. Jeśli stawki amortyzacyjne ustalone przez jednostkę gospodarczą są wyższe od określonych przepisami podatkowymi, to kwota amortyzacji przewyższająca amortyzację podatkową nie jest uznawana za koszt uzyskania przychodu.

Kredyt na działalność bieżącą uzupełniać ma niedobór kapitału własnego jednostki gospodarczej, potrzebnego głównie na sfinansowanie przyrostu składników majątku obrotowego spowodowanego wzrostem zapasów materiałowych, produkcji w toku, produktów gotowych, towarów itp. Na sfinansowanie działalności bieżącej można również przeznaczyć zobowiązania wobec dostawców oraz innych osób prawnych i fizycznych, jeżeli termin ich płatności jeszcze nie upłynął, a także część osiągniętego zysku. Różnica między zapotrzebowaniem globalnym na kapitał finansujący działalność bieżącą w określonym czasie a dysponowanym przez jednostkę gospodarczą kapitałem własnym i innymi środkami (np. zobowiązania, część zysku), jakie podmiot gospodarczy może przeznaczyć na finansowanie działalności bieżącej, stanowi wielkość określającą potrzeby kredytowe. Powodem zapotrzebowania na kredyt, oprócz przyrostu zapasów, może być również przejściowy niedobór środków własnych na pokrycie wymagalnych zobowiązań wobec kontrahentów lub wynagrodzeń pracowników. W tym wypadku kredyt stanowi doraźną pomoc finansową dla jednostki prowadzącej działalność gospodarczą. W celu zobrazowania sposobu ustalenia potrzeb kredytowych przedstawione zostaną uproszczone przykłady dotyczące nowo powstającej jednostki gospodarczej oraz jednostki już funkcjonującej.

Nie występuje tu pieniądz jako pośrednik w wymianie, gdyż ekwiwalentem w tej wymianie jest inny towar. Pieniądz występuje tu wyłącznie jako miernik wartości wymienianych wzajemnie towarów, gdyż służy tylko do określenia wartości fizycznych wielkości zamienianych dóbr.

Certyfikat asekuracyjny wystawia towarzystwo ubezpieczeniowe jako dowód, że ładunek wysłany przez ubezpieczonego objęty jest polisą generalną. W certyfikacie tym podane są warunki ubezpieczenia, rodzaj ładunku, trasa transportu i wartość ubezpieczenia. Jeżeli ubezpieczenia dokonują maklerzy ubezpieczeniowi, wystawiają oni noty kryjące, stwierdzające że towar wymieniony w nocie został przez nich ubezpieczony we wskazanym towarzystwie asekuracyjnym.

W ramach oceny wykorzystania czynników i środków służących realizacji zadań gospodarczych przedsiębiorstw przeprowadza się głównie: