Dalszym krokiem w racjonalizacji rozliczeń bezdewizowych, której podstawą stały się doświadczenia i praktyczna realizacja transakcji kompensacyjnych, były bilateralne, czyli dwustronne, umowy clearingowe zawierane między dwoma państwami. Regulowanie należności, jeżeli idzie o ich istotę, następowało w podobny sposób, lecz ich forma była zgoła inna, gdyż została ujęta w określone ramy administracyjne i rozliczenie zostało powierzone wyspecjalizowanym instytucjom finansowym. Clearing dwustronny polega na wyrównywaniu należności i zobowiązań wynikających z obrotów między dwoma państwami. Płatności te wynikają najczęściej z wymiany handlowej, lecz mogą dotyczyć również innych płatności związanych na przykład z usługami transportowymi, obrotem turystycznym itp. Przewaga clearingu dwustronnego, który przedstawiony jest schematycznie na rys. 6, nad transakcjami kompensacyjnymi wynika głównie z tego, że w clearingu dwustronnym pojedynczy kupcy mogą swobodnie zawierać kontrakty, nie muszą martwić się o wyszukanie partnerów i dbać o powiązanie dostaw towarów.

– środki trwałe zapewniające odpowiednie warunki dla procesów produkcyjnych i ochraniające te procesy oraz umożliwiające działalność nieprodukcyjną, obejmujące grunty, budynki i budowle:

Wskaźnik związania (Wz) w wysokości 0,25 oznacza, że na 1 zł obrotu (sprzedaży) przypada 0,25 zł środków obrotowych. Wskaźnik ten jest tym lepszy, im jest mniejszy, gdyż potrzeba wówczas mniej środków obrotowych dla uzyskania określonego obrotu, co oznacza, że gospodarka środkami obrotowymi jest bardziej efektywna.

Biznesplan (ang. business plan) jest specyficznym zbiorem ustaleń opisowych, analiz i prognoz, określającym cele firmy oraz zadania i sposoby postępowania zmierzające do osiągania tych celów w przyszłości, przy założonych uwarunkowaniach gospodarczych, kadrowych i innych. Traktowany jest jako podstawowy i nowoczesny instrument niezbędny do skutecznego i efektywnego kierowania firmą.

W handlu zagranicznym coraz bardziej intensywnie rozwija się ubezpieczenie różnych rodzajów ryzyka niehandlowego, a więc nie związanych bezpośrednio z działalnością sprzedaży i kupna towarów. Ryzyko niehandlowe obejmuje:

Ze względu na regularność i częstotliwość przeprowadzania analizy można mówić o analizie doraźnej i analizie okresowej. Analiza doraźna, niekiedy nazywana analizą operatywną, służy bieżącym potrzebom zarządzania jednostką gospodarczą, tzn. bieżącemu przeprowadzaniu potrzebnych zmian przez decydentów. Sporządzana jest ona sporadycznie, przeważnie w wyniku sygnału o zaistniałych trudnościach i negatywnych zdarzeniach w działalności firmy. Informacje o zaburzeniach uzyskane w wyniku analizy doraźnej powinny pozwolić na zmianę w funkcjonowaniu firmy, by zabezpieczyć prawidłowy przebieg dalszych działań. Analiza doraźna obejmuje zazwyczaj wybrane elementy działalności firmy, np. sprzedaż, produkcję, rynek zbytu, zapasy towarów. Analiza okresowa sporządzana jest systematycznie w określonych przez kierownictwo firmy okresach, np. analiza miesięczna, kwartalna, roczna. Bada ona najważniejsze odcinki działalności jednostki gospodarczej, a nawet całą działalność gospodarczą i finansową przedsiębiorstwa.

Planowanie taktyczne obejmuje szeroki zakres działań podmiotu gospodarczego i z reguły nie jest adresowane – jak planowanie operatywne – do szczegółowego wykonawcy, gdyż określa zadanie w formie ogólnej dla całej jednostki gospodarczej. Planowanie to dotyczy okresu dłuższego niż planowanie operatywne, zwykle około jednego roku. W planie taktycznym można wyodrębnić część techniczną, która określa czynniki rzeczowe biorące udział w działalności gospodarczej jednostki organizacyjnej, oraz część finansową, określającą nakłady pieniężne i wynik finansowy działalności. W części technicznej mogą występować na przykład zamierzenia usprawnienia konstrukcji wyrobów, zmiany techniki i technologii wytwarzania, weryfikacja norm zużycia materiałów i surowców oraz norm pracy, poprawa w wykorzystaniu maszyn i urządzeń itp. Część finansowa obejmuje na przykład postulowane koszty uzyskania przychodu z działalności gospodarczej, wartość majątku trwałego i obrotowego niezbędnego do realizacji zamierzeń, wysokość kapitału własnego i obcego oraz wynik finansowy na działalności podmiotu gospodarczego. Planowanie taktyczne, mające charakter problemowy, może częściowo wchodzić do planu funkcjonalnego jednostki prowadzącej działalność gospodarczą (np. w skład biznes planu) lub może stanowić podstawę jego sporządzenia lub uzasadnienia merytorycznego.

Leasing jest specyficzną formą obrotu obiektami inwestycyjnymi i konsumpcyjnymi dobrami trwałego użytku (np. samochody osobowe), która pod względem formalnym jest typem umowy zbliżonej do umowy najmu lub dzierżawy, a nawet ma pewne cechy sprzedaży ratalnej. Umożliwia on korzystanie za opłatą z trwałych dóbr, takich jak maszyny, urządzenia, środki transportowe itp., bez konieczności nabywania ich na własność. Leasing polega na przekazaniu przez producenta lub wyspecjalizowaną firmę, którzy występują tu jako leasin- godawcy, dóbr trwałych do użytkowania innej jednostce gospodarczej, czyli leasingobiorcy. Za użytkowanie obiektu leasingobiorca płaci w określonych terminach raty (opłatę) leasingowe, które obejmują:

Wielkość zjawisk badanych w trakcie analizy ekonomicznej oraz ich zmiany określa się za pomocą różnych wskaźników ekonomicznych. Pojęcie wskaźnika w analizie ekonomicznej jest traktowane szerzej i obejmuje nie tylko wskaźniki w znaczeniu dosłownym, lecz wszelkie liczbowe informacje charakteryzujące zjawiska ekonomiczne zachodzące w jednostce gospodarczej. Wskaźniki stosowane w analizie ekonomicznej występują w postaci:

Analiza kosztów daje pogląd na efektywność gospodarowania we wszystkich ogniwach jednostki gospodarczej oraz na jej pracę jako całości. Zadaniem analizy kosztów jest dostarczenie informacji o ich kształtowaniu się w różnych przekrojach oraz o czynnikach oddziałujących na ich poziom, dynamikę i strukturę. Pozwala to ujawnić i zlokalizować nie wykorzystane dotąd możliwości poprawy gospodarowania oraz wskazywać na możliwości i sposoby ich wykorzystania, by osiągnąć jak najwyższy poziom zysku z działalności gospodarczej. Głównym źródłem analizy kosztów własnych jest rachunkowość firmy, jednakże wskazuje ona tylko na wielkość kosztów, nie pokazuje natomiast przyczyn ich kształtowania. Dlatego analiza korzysta z wielu jeszcze innych źródeł pozwalających ocenić przyczyny określonego ukształtowania się kosztów. Wśród tych źródeł można wymienić dokumentację produkcji w przedsiębiorstwie przemysłowym i usługowym, ewidencję obrotu towarowego w handlu, ewidencję wydajności pracy, zużycia materiałowego, zapasów, sprawozdawczość z zakresu sprzedaży i inne.

Jak już wspomniano, zysk brutto podlega obowiązkowym zmniejszeniom i po ich uwzględnieniu powstaje zysk netto. Obowiązkowe obciążenia zysku brutto zależą od formy prawnej jednostki gospodarczej i obejmują:

Majątek trwały i Rzeczowe składniki majątkowe, do których zalicza się m.in. środki trwałe należące do majątku trwałego oraz zapasy zakwalifikowane do majątku obrotowego, w różny sposób uczestniczą w działalności gospodarczej przedsiębiorstwa.!Rzeczowe składniki majątku trwałego – w przeciwieństwie do zapasów surowców i materiałów – nie zużywają się całkowicie w czasie jednego cyklu gospodarczego. Zużywają się one tylko w niewielkim stopniu w trakcie poszczególnych operacji gospodarczych, dlatego też utrata ich wartości i przekazywanie tej wartości na wytwarzany wyrób następuje stopniowo. Zachowują one swą postać naturalną i służyć mogą przez długi czas w procesie gospodarczym) Iw praktyce gospodarczej przyjęto, że do środków trwałych zalicza się grunty i tereny, budynki i budowle, maszyny, urządzenia techniczne, środki transportu i inne przedmioty, które spełniają następujące warunki:

Inkaso dokumentowe nie gwarantuje jednak eksporterowi zapłaty w spodziewanym terminie, gdyż importer może zwlekać z wykupem dokumentów towarowych, ani nie zabezpiecza w pełni, że eksporter w ogóle zapłatę otrzyma, ponieważ importer może nie odebrać towaru. Inkaso zapewnia jedynie, że importer nie może odebrać towaru, zanim nie wykupi dokumentów towarowych. Jeżeli importer nie wykupi dokumentów, eksporter musi szukać innych kupców na przesłany towar.