Category Biznes

Pojęciem kapitału, w znaczeniu tu stosowanym, określa się źródła finansowego pochodzenia majątku podmiotów gospodarczych, a więc majątku trwałego i obrotowego omówionego w poprzednim rozdziale. Kapitał jest zatem odpowiednikiem pieniężnym majątku danej jednostki organizacyjnej. W naszej gospodarce istnieją różne formy organizacyjne kapitału, związane głównie z rodzajem podmiotów gospodarczych w niej funkcjonujących. Podstawę wyodrębnienia form kapitału stanowi typ organizacji podmiotu gospodarczego, np. firma jednoosobowa, spółka prawa handlowego, przedsiębiorstwo państwowe itp., oraz kryterium własności. W stosunku do przedsiębiorstw państwowych i spółdzielni utrzymała się jeszcze nazwa funduszy dla oznaczenia kapitału funkcjonującego w tych jednostkach.

Zasady planowania, powstałe na gruncie dorobku nauki i doświadczenia wynikającego z praktycznej działalności podmiotów gospodarczych, oznaczają normy i reguły postępowania w tworzeniu planów oraz ich realizacji. Nie ma jednoznacznych, ściśle określonych i ograniczonych liczebnie zasad planowania dopuszczających jedną tylko możliwą interpretację. Jedne zasady preferowane są w planowaniu strategicznym, inne w planowaniu taktycznym i operatywnym. Odrębne zasady odnoszą się do planowania długookresowego, inne do krótkoterminowego, łącznie z planowaniem operatywnym. Zróżnicowanie zasad planowania wynika również z wielkości, zasięgu oddziaływania oraz charakteru i struktury organizacyjnej jednostki prowadzącej działalność gospodarczą, np. samodzielne jednostkowe przedsiębiorstwo, trust, kartel, koncern. Wyodrębnienie podmiotów gospodarczych według rodzaju działalności (np. przedsiębiorstwa przemysłowe, handlowe, rolne) decyduje również o wyborze i zastosowaniu określonych zasad planowania. To zróżnicowanie sprawia, że omówione zostaną tylko najczęściej stosowane zasady planowania.

Podatek jest formą przymusowego i bezzwrotnego świadczenia pieniężnego na rzecz państwa lub organów innych organizacji sprawujących władzę publiczną, np. samorządu terytorialnego. Reforma podatkowa w Polsce wprowadziła dwa specyficzne typy podatków: podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy. Podatek od towarów i usług jest – biorąc pod uwagę jego konstrukcję – zaliczany do podatków obrotowych, gdyż podstawę opodatkowania stanowi obrót rozumiany jako kwota należna z tytułu sprzedaży towarów oraz usług, i zastąpił dotychczas stosowany podatek obrotowy. Podatek ten nazywany jest nieraz podatkiem od wartości dodanej i znany jest w świecie jako VAT (ang. value added tax). Tego rodzaju podatek obowiązuje w bardzo wielu krajach, a stosowany jest przez wszystkie kraje należące do Unii Europejskiej. Różni się on w poszczególnych krajach głównie stawką opodatkowania, chociaż w krajach Unii czynione są starania w kierunku ujednolicenia stawki.

Obie funkcje biznesplanu są z sobą ściśle powiązane. Funkcja zewnętrzna występuje głównie wtedy, gdy chodzi o pozyskanie funduszy na działalność firmy, funkcja wewnętrzna zaś występuje w każdym wypadku. Z biznesplanu inwestorzy i jednostki kredytujące powinni dowiedzieć się, jak firma ma zamiar wykorzystać uzyskane środki pieniężne w powiązaniu z całym potencjałem gospodarczym firmy, w celu uzyskania przewidywanych w planie rezultatów. Na cele zewnętrzne stosuje się przeważnie skróconą wersję biznesplanu, eksponującą głównie te elementy, które interesują inwestorów i mogą zachęcić ich do finansowania działalności firmy.

Przedmiotem ubezpieczeń gospodarczych jest – jak już o tym wspomniano – majątek i prawa majątkowe osób fizycznych i prawnych oraz dobra osobiste niemajątkowe, np. życie, zdrowie i zdolność do pracy osób fizycznych. W zależności od przedmiotu ubezpieczenia, którym może być mienie lub dobro osobiste, rozróżnia się ubezpieczenia majątkowe i ubezpieczenia osobowe.

Potrzeby kredytowe ustalane są w różny sposób, zależnie od tego, czy mają służyć sfinansowaniu potrzeb dotyczących składników majątku trwałego, czy też składników majątku obrotowego potrzebnych do bieżącej działalności jednostki gospodarczej.

Korespondencja podmiotu gospodarczego z bankiem dotyczy wszystkich dziedzin współpracy między tymi jednostkami. Sama forma korespondencji może mieć postać i układ różnych pism, lecz często ma charakter dokumentów i formularzy ustalonych przez bank lub ogólnie obowiązujące przepisy. Korespondencja między jednostką gospodarczą a bankiem dotyczy najczęściej następujących grup zagadnień:

Budynki, maszyny, urządzenia i inne środki trwałe stanowią bazę techniczną działalności gospodarczej. W planie należy przewidzieć zamierzenia zdążające do ulepszenia bazy technicznej, doskonalenia techniki i organizacji produkcji oraz rozwój bazy przez budowę obiektów gospodarczych i nabywanie nowych maszyn i urządzeń. Rozwój bazy jest objęty planem inwestycyjnym.

Kapitał obcy występuje w jednostkach gospodarczych, często bowiem posiadane kapitały własne nie są wystarczające do prowadzenia działalności gospodarczej w zakreślonych rozmiarach. Do kapitału obcego zalicza się kredyty bankowe i pozabankowe, pożyczki oraz zobowiązania. Ze względu na okres przewidziany do spłaty kredytu z banku krajowego rozróżniamy kredyt krótkoterminowy z terminem spłaty od kilku miesięcy do jednego roku, kredyt średnioterminowy z terminem spłaty przeważnie do kilku lat oraz kredyt długoterminowy o bardzo długim okresie spłaty, najczęściej powyżej 5 lat. Kredyty średnioterminowe i długoterminowe umożliwiają jednostkom gospodarczym podejmowanie przedsięwzięć o dłuższym okresie realizacji, np. inwestycji, i zabezpieczają te jednostki przed niespodziewanym i doraźnym odpływem kapitału obcego. Kredyty krótkoterminowe przeznaczone są głównie na potrzeby finansowania majątku obrotowego. Spośród nich można wyróżnić – oprócz kredytów bankowych – kredyt wekslowy, stosowany przy dostawach towarów, kiedy w grę wchodzi sprzedaż kredytowa, a kupujący wystawia weksel własny jako zabezpieczenie spłaty kredytu. Angażując kapitał obcy należy pamiętać, że dochód uzyskiwany ze stosowania tego kapitału musi być wyższy od kosztów kredytu, np. kosztów manipulacyjnych i odsetek. Rachunek opłacalności może bowiem wykazać, że korzystanie z kredytów nie jest wcale dla danej jednostki gospodarczej lub danego przedsięwzięcia pożyteczne.

Ubezpieczenie transportowe i pojazdów mechanicznych zawiera głównie ubezpieczenie przewożonego mienia, zwane ubezpieczeniem cargo, oraz ubezpieczenie środków transportu od całkowitego zniszczenia lub uszkodzeń, zwane ubezpieczeniem casco. W transporcie krajowym większość firm ubezpieczeniowych nie obejmuje ubezpieczeniem transportowym przewożonych pieniędzy, papierów wartościowych, metali i kamieni szlachetnych, przemiotów mających wartość kolekcjonerską itp., gdyż rzeczy te mogą być ubezpieczone na odrębnych warunkach szczególnych. Firmy ubezpieczeniowe odpowiadają zwykle za szkody wynikłe z powodu pożaru, uderzenia pioruna, wybuchu, sztormu, huraganu, lawiny oraz wypadku, jakiemu uległ środek transportowy. Jeżeli mienie zostało powierzone do transportu przewoźnikowi trudniącemu się zawodowo przewozem, to zwykle ubezpieczyciel odpowiada również za skutki innych zdarzeń, np. zaginięcie, kradzież, rabunek, potłuczenie.

W ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej (ubezpieczenie OC) przedmiotem ubezpieczenia jest interes majątkowy ubezpieczonego. Ubezpieczenie to obejmuje odpowiedzialność cywilną, czyli wynikającą z postanowień kodeksu cywilnego, ubezpieczonego za szkody rzeczowe lub osobowe wyrządzone osobom trzecim, które to szkody ubezpieczony zobowiązany jest naprawić. Szkody te, związane z prowadzeniem przez ubezpieczonego działalności lub posiadanym mieniem, pokrywa w ramach ubezpieczenia OC towarzystwo ubezpieczeniowe. Najbardziej popularną formą tego rodzaju ubezpieczenia jest ubezpieczenie OC właścicieli pojazdów mechanicznych, przewoźników i armatorów jednostek pływających. Specyficzną formą ubezpieczenia OC jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej za wady produktu. Pojawiło się ono przed około 20 laty w związku z wydaniem w niektórych krajach uprzemysłowionych surowych przepisów o zabezpieczeniu konsumentów i innych odbiorców przed skutkami nieszczęśliwych wypadków (obrażenia cielesne i szkody majątkowe) wynikłych wskutek wad lub złej jakości dostarczonych produktów. Wśród pozostałych rodzajów ubezpieczeń gospodarczych można wymienić:

Wp – wartość początkowa środka trwałego,

S0 – roczna stawka amortyzacyjna w procentach.

Przykłady rocznych stawek amortyzacyjnych cz. II

Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu obejmują akcje, obligacje, bony skarbowe i inne papiery wartościowe, zakupione w celu dalszej odsprzedaży, a także czeki i weksle obce płatne w okresie dłuższym niż 3 miesiące od daty ich wystawienia.